Scheiden en wonen anno 2022

De woning is voor de meeste scheidende stellen het belangrijkste vermogensbestanddeel. Nu de woningmarkt krap is en de prijzen van woningen steeds maar blijven stijgen, lijkt het onderwerp “wonen” het grootste struikelblok te worden bij een echtscheiding of verbreking van een samenleving. Toch zijn er in veel gevallen meer of andere mogelijkheden die tot (voorlopige) oplossingen kunnen leiden bij een scheiding. Ik benoem er een aantal.

Twee meest gebruikte opties
Als er sprake is van een gezamenlijke woning dan zijn er grofweg twee opties bij een scheiding. Ik ga er hierbij gemakshalve vanuit dat de woning in de eigendomsverhouding 50-50 % aanwezig is en dat er geen vergoedingsrechten zijn.

1. De woning wordt verkocht en de opbrengst wordt verdeeld.
In de huidige markt, waarbij op de meeste woningen een overwaarde aanwezig is, wordt deze overwaarde verdeeld tussen de ex-partners. De woning wordt waarschijnlijk snel en voor een goede prijs verkocht, maar beide partners moeten op zoek naar passende en betaalbare woonruimte.

2. De woning wordt aan één van de partners toebedeeld.
Deze persoon moet in staat zijn om de ander te laten ontslaan uit de hoofdelijke aansprakelijkheid van de hypotheek én de vertrekkende partner de helft van de overwaarde te kunnen voldoen. Ruimere financieringsmogelijkheden voor het overnemen van de woning bij relatiebeëindiging, maken dat de kans dat één van de twee partners de woning kan overnemen de laatste tijd vergroot is.

Onverdeeld laten van de woning
Een optie waar vaak niet direct aan gedacht wordt, is het onverdeeld laten van de woning. Dit kan uitkomst bieden op het moment dat de woning niet toebedeeld kan worden aan één van de partners, maar dat zij er bijvoorbeeld samen wel over eens zijn dat de kinderen tot een bepaalde leeftijd in hun vertrouwde woning moeten blijven wonen. Ofwel beide partners wonen alsdan om de beurt in de woning, het zogenaamde “birdnesting”, ofwel de meest verzorgende ouder verblijft in de echtelijke woning met de kinderen en de andere ouder heeft bijvoorbeeld tijdelijk (kleinere) woonruimte (bij huurhuis of een vriend/vriendin/ouders etc.) Bij het onverdeeld laten van de woning is het belangrijk dat concrete afspraken goed worden vastgelegd in het echtscheidingsconvenant, bijvoorbeeld over het moment (termijn) waarop de woning (alsnog) verdeeld gaat worden, tegen welke waarde, hoe wordt deze waarde vastgesteld, wie betaalt welke woonlasten tijdens de periode van onverdeeldheid, hoe ga je om met klein- en grootonderhoud van de woning, wat zijn de fiscale consequenties, mag een nieuwe partner in de woning verblijven etc. Deze optie vergt o.a. een goede verstandhouding en een mate van vertrouwen tussen partijen.

Latente vordering
Wat soms ook een mogelijkheid is, is dat de woning wel wordt toebedeeld aan één van de partners en de vertrekkende partner ontslagen wordt uit de hoofdelijke aansprakelijkheid, maar dat het uitkoopbedrag welke de vertrekkende partner toekomt uit de afwikkeling geheel of gedeeltelijk later wordt voldaan. Ook dan is het belangrijk dat de juiste bepalingen zoals opeisbaarheid en betaalbaarheid worden opgenomen in het convenant.

Afkoop partneralimentatie
Door de partneralimentatie af te kopen, kan de situatie ontstaan dat het wel mogelijk is voor één van de partners om de woning toebedeeld te krijgen. Door de juiste bepalingen op te nemen in het convenant kan de afkoop van de partneralimentatie als (min of meer) netto vermogen worden aangemerkt, waardoor de financiering van de woning mogelijk wordt. Ook hier gelden specifieke fiscale bepalingen. Laat u daarbij goed informeren en adviseren.