Partneralimentatie naar 5 jaar!

Op 21 mei 2019 heeft de Eerste Kamer ingestemd met de Wet herziening partneralimentatie. In deze uitgave gaan wij in op een aantal belangrijke vragen over deze wet.

Wat gaat er veranderen?
De maximale duur van partneralimentatie wordt verlaagd van twaalf naar vijf jaar. Let op: het gaat om de maximale duur. Partneralimentatie kan ook over een kortere termijn worden vastgesteld of afgesproken.

Waarom deze wijziging?
De regering wil financiële onafhankelijkheid van vrouwen bevorderen en vindt dat de huidige duur van de partneralimentatie de economische zelfstandigheid van vrouwen niet stimuleert. De regering vindt het belangrijk dat partners die op het moment van scheiding niet economisch zelfstandig zijn, ernaar streven dat binnen een redelijke termijn alsnog te worden.

Zijn er ook uitzonderingen?
Omdat het voor bepaalde groepen niet eenvoudig zal zijn om na een kortere periode van partneralimentatie in het eigen levensonderhoud te voorzien, worden er drie uitzonderingen gemaakt.

1. Als op het tijdstip van indiening van het verzoek tot echtscheiding de duur van het huwelijk langer is dan vijftien jaar en de leeftijd van de alimentatiegerechtigde ten hoogste tien jaar lager is dan de op dat moment geldende AOW-leeftijd, eindigt de alimentatieverplichting als de alimentatiegerechtigde de AOW-leeftijd heeft bereikt. Dit is tien jaar als de betrokkene precies tien jaar vóór de AOW-leeftijd zit op het moment van scheiding.
2. Als de uit het huwelijk geboren kinderen nog niet allemaal de leeftijd van twaalf jaren hebben bereikt, eindigt de alimentatieduur niet eerder dan op het tijdstip dat het jongste kind twaalf jaar is geworden. De alimentatie kan dan dus maximaal twaalf jaar duren. 
3. Alimentatiegerechtigden die op of voor 1 januari 1970 zijn geboren en die langer dan 15 jaar getrouwd zijn, krijgen tien jaar in plaats van vijf jaar alimentatie. Deze uitzonderingsgroep wordt jaarlijks kleiner en zal na verloop van enkele jaren verdwijnen, omdat de datum van 1 januari 1970 wettelijk is vastgelegd en niet meebeweegt met de tijd.

Als er een samenloop van omstandigheden is van meerdere uitzonderingen, dan geldt de langste termijn.

Wat is de hardheidsclausule?
Naast de uitzonderingen op de nieuwe hoofdregel van vijf jaar, kent het wetsvoorstel ook een hardheidsclausule. Daarmee kan de alimentatieduur in schrijnende gevallen worden verlengd. Denk hierbij aan:

• alimentatiegerechtigden die voor of tijdens het huwelijk arbeidsongeschikt of ziek zijn geworden, waardoor zij in de voor hen geldende alimentatietermijn geen economische zelfstandigheid hebben kunnen bereiken;
• alimentatiegerechtigden die de zorg dragen voor een gehandicapt of ernstig ziek (minder- of meerderjarig) kind, of die langdurig en intensief belast zijn met mantelzorg voor andere (schoon)familieleden;
• alimentatiegerechtigden die aantoonbaar aan de alimentatieplichtigen hebben verzocht om zorgtaken voor de kinderen over te nemen, waarop die dit hebben geweigerd;

Het is uiteindelijk aan de rechter om te beoordelen of er sprake is van een situatie die toepassing van de hardheidsclausule rechtvaardigt.

Wanneer treedt de wet in werking?
De wet treedt waarschijnlijk in werking met ingang van 1 januari 2020.

Voor wie geldt de nieuwe wet?
De nieuwe wet is alleen van toepassing op een alimentatieverplichting die op of na 1 januari 2020 tussen partijen is overeengekomen of waarbij het verzoekschrift tot echtscheiding is ingediend op of na 1 januari 2020. De wetswijziging heeft geen gevolgen voor bestaande alimentatieverplichtingen.