Het samengestelde gezin: de nieuwe partner (deel 2)

Steeds wordt gesproken over samengestelde gezinnen. Dit zijn gezinnen waarbij er kinderen zijn uit een vorig huwelijk of relatie. In deel 1 werd besproken de reactie van de kinderen en de introductie van de nieuwe partner. In deze bijdrage wordt stilgestaan bij de nieuwe partner. In deel 3wordt ingegaan op het worden van stiefouder, waarin een onderscheid wordt gemaakt tussen het worden van stiefmoeder en het worden van stiefvader.

HINDERNISSEN VOOR DE STIEFOUDER

• de start van de relatie wordt beïnvloed door de kinderen. Zij stellen zich vaak kritisch op tegenover de nieuwe partner;
• bij voorbaat is niet duidelijk welke rol en taken je als stiefouder krijgt toebedeeld. Veel hangt af van het contact met de biologische ouder;
• als stiefouder heb je niet automatisch gevoelens voor de kinderen van je nieuwe partner. Je wordt geacht ze ‘erbij’ te nemen.
• pas op voor te hoge verwachtingen;
• rivaliteit van de ex-partner kan de relatie bedreigen. Kinderen kunnen worden opgezet tegen de stiefouder en er kan zelfs gedreigd worden met het stopzetten van de omgangsregeling;

DRIE SOORTEN STIEFOUDERSCHAP

Wat voor stiefouder een nieuwe partner wordt, hangt voornamelijk af van de leeftijd van de kinderen. De meeste stiefouders behoren tot een van de volgende drie soorten:

1. Primaire ouder. Als ouders met jonge kinderen een nieuwe relatie aangaan, kan het voorkomen dat het stiefgezin sterk op het traditionele ‘gewone’ gezin gaat lijken. Jonge kinderen (kinderen onder de 7 / 8 jaar oud) hechten zich vaak gemakkelijker aan een stiefouder dan oudere kinderen. Primair stiefouderschap zie je vaker als de andere biologische ouder geen betrokkenheid toont en als de kinderen jonger zijn.
2. Andere ouder. De meest voorkomende vorm van stiefouderschap is die waarbij de stiefouder de rol speelt van de andere ouder. Dit zie je meestal bij kinderen van negen tot en met vijftien die nog steeds een relatie met hun andere biologische ouder hebben. Met name op deze leeftijd komt het voor dat kinderen de stiefouder afwijzen of tegen zich in het harnas jagen. Stiefouder zijn in de rol van andere ouder vergt een goede communicatie in het gezin.
3. Oudere vriend. Stiefouders die vrienden zijn met de kinderen kunnen een belangrijke rol spelen in het leven van de kinderen, maar dat doen ze door de persoonlijke band die ze in de loop van de tijd met de kinderen krijgen, niet als ouders. Deze samengestelde gezinnen zijn relatief stabiel, omdat de band van de kinderen met de ex-partner niet wordt bedreigd en een machtsstrijd met de stiefouder wordt vermeden.

RICHTLIJNEN VOOR OUDERS

In de literatuur worden vier richtlijnen onderscheiden voor ouders in gemengde gezinnen. Dit zijn de volgende:

• Erken het belang van de relatie van de kinderen met hun natuurlijke ouder. Kinderen zien in de stiefouder minder snel een concurrent als de volwassenen de relatie van de kinderen met beide ouders bevestigen en steunen.
• Liefde is niet nodig. Van stiefouders en stiefkinderen moet niet verwacht worden dat zij van elkaar gaan houden als normale ouders dat doen. Deze verwachting is voor zowel de kinderen als voor de stiefouder belastend. Indien er oudere kinderen zijn die tot het gezin behoren, is wellicht beter dat de stiefouder optreedt als oudere vriend dan als andere ouder.
• Denk eraan dat de kinderen geen keus hebben.
• Breng een coalitie tot stand. Partijen moeten in de nieuwe relatie een eigen echtelijke relatie opbouwen.