Sommige mensen laten bij de notaris een samenlevingsovereenkomst opmaken als zij gaan samenwonen. Daarin zijn vaak altijd wel afspraken opgenomen over de verdeling van de huishoudelijke kosten. Daarnaast kunnen er afspraken opgenomen zijn over gemeenschappelijke bezittingen (waaronder veelal een woning), de pensioentoekenning, een beding tot verrekening van overgespaard inkomen (verrekenbeding) hyperlink naar “verrekenbeding” , partneralimentatie en/of vermelding van aanbrengsten.
In een samenlevingsovereenkomst kan zijn opgenomen dat na het eindigen van de relatie (scheiding) de één (onder omstandigheden) partneralimentatie moet betalen aan de ander. Een wettelijke verplichting bestaat niet, maar als de verplichting in de samenlevingsovereenkomst is opgenomen, moet deze worden nageleefd na het einde van de relatie (na het scheiden).
Huishoudelijke kosten zijn meestal kosten van boodschappen, kosten van kinderen, kosten van het wonen, premies van gebruikelijke verzekeringen, van gezamenlijke vakanties.
Meestal wordt de afspraak opgenomen dat de kosten van de huishouding door partijen moet worden voldaan naar evenredigheid van ieders inkomen. Verdient de één twee keer zoveel als de ander, dan zal de één twee keer zoveel van de huishoudelijke kosten moeten voldoen dan de ander. Het kan zijn dat tijdens het samenwonen de kosten niet worden verdeeld zoals afgesproken. Bij een scheiding moet dan mogelijk alsnog verrekening plaatsvinden om dit recht te trekken.
Een voorbeeld van waarom dergelijke afspraken van belang kunnen zijn
Als iemand intrekt bij zijn partner, die al een eigen (koop)woning heeft en vervolgens meebetaalt aan de maandelijkse hypotheekrente, dan is het mogelijk om in een samenlevingsovereenkomst te regelen dat de meebetalende partner naar evenredigheid aanspraak krijgt op de waardestijging van de woning. Doet dit koppel dit niet, dan heeft de meebetalende partner slechts de mogelijkheid om alle door haar of hem betaalde rente terug te vragen en komt de gehele woningwaarde toe aan de partner die eigenaar is van de woning. In de huidige tijd is het misschien niet meer voor te stellen, maar in het verleden kon dit erg zuur uitpakken voor de meebetalende partner, toen de woningwaarde ontzettend steeg.
Om in aanmerking te komen voor het partnerpensioen, verlangen pensioenuitvoerders vaak dat u een samenlevingsovereenkomst heeft en dat u dit meld aan de pensioenuitvoerder en vermeld wie uw partner is.